اگر شما یک سرور اختصاصی از مجموعه سروهاست تهیه کرده باشید به همراه ای پی این مقاله برای تنظیم ipv4 و همچنین ipv6 مناسب شما خواهد بود
مفهوم بلاک یا ساب‌نت (Block or Subnet) چیست؟
هنگامی که سروری خریداری می‌کنید، ممکن است با مفاهیمی مانند “IP: /29 Block – 5 usable IPs” مواجه شوید. اما این به چه معناست؟ چرا دقیقاً ۵ آی‌پی قابل استفاده است؟ برای درک بهتر، ابتدا باید با نحوه محاسبه بلاک‌های آی‌پی و ساب‌نت‌ها آشنا شویم.
تعداد کل آی‌پی‌های نسخه ۴
در کل، تعداد کل آی‌پی‌های نسخه ۴ برابر است با:
232=4,294,967,2962^{32} = 4,294,967,296
زیرا آی‌پی نسخه ۴ دارای ۳۲ بیت است و هر بیت می‌تواند مقدار ۰ یا ۱ داشته باشد. از این رو، تعداد کل آی‌پی‌های ممکن برابر با 2322^{32} خواهد بود.
نحوه محاسبه تعداد آی‌پی‌ها در یک بلاک
زمانی که یک بلاک مانند /29 در اختیار دارید، تعداد آی‌پی‌های موجود در آن چگونه محاسبه می‌شود؟
۱. مقدار ۳۲ را از عدد پس از / (در اینجا ۲۹) کم کنید: 32−29=332 – 29 = 3
۲. توان دو را برای عدد به‌دست‌آمده محاسبه کنید: 23=82^3 = 8
۳. پس در بلاک /29، در مجموع ۸ آی‌پی وجود دارد.
چرا فقط ۵ آی‌پی قابل استفاده است؟
در هر بلاک آی‌پی، سه آدرس قابل استفاده نیستند:
- آی‌پی اول: به‌عنوان Network ID (نشانی شبکه) استفاده می‌شود.
- آی‌پی دوم: معمولاً به‌عنوان Gateway رزرو می‌شود.
- آی‌پی آخر: برای Broadcast اختصاص داده می‌شود.
بنابراین، در بلاک /29 که دارای ۸ آی‌پی است، تنها ۵ آی‌پی برای استفاده باقی می‌ماند.
مثال‌های محاسبه بلاک‌های آی‌پی
| Subnet | تعداد کل آی‌پی‌ها | تعداد آی‌پی‌های قابل استفاده |
|---|---|---|
| /32 | ۱ | ۰ |
| /31 | ۲ | ۲ (در برخی موارد خاص هر دو آی‌پی استفاده می‌شوند) |
| /30 | ۴ | ۱ |
| /29 | ۸ | ۵ |
| /28 | ۱۶ | ۱۳ |
| /27 | ۳۲ | ۲۹ |
| /26 | ۶۴ | ۶۱ |
| /25 | ۱۲۸ | ۱۲۵ |
| /24 | ۲۵۶ | ۲۵۳ |
مثال: دریافت بلاک /26
فرض کنید دیتاسنتر به شما یک بلاک /26 اختصاص داده است:
۱. مقدار ۳۲ را از ۲۶ کم کنید: 32−26=632 – 26 = 6
۲. توان دو را محاسبه کنید: 26=642^6 = 64
۳. پس در بلاک /26 تعداد کل آی‌پی‌ها برابر با ۶۴ خواهد بود.
۴. از این ۶۴ آی‌پی:
- ۱ آی‌پی برای Network ID
- ۱ آی‌پی برای Gateway
- ۱ آی‌پی برای Broadcast
- ۶۱ آی‌پی قابل استفاده است.
۵. اگر یکی از این آی‌پی‌ها روی سرور اصلی تنظیم شود، ۶۰ آی‌پی باقی می‌ماند.
محاسبه ساب‌نت ماسک
برای بلاک /26، ساب‌نت ماسک را می‌توان با این فرمول محاسبه کرد:
256−64=192256 – 64 = 192
پس مقدار نهایی ساب‌نت ماسک برابر خواهد بود با:
255.255.255.192
IPv6 و نحوه تخصیص آن
برخلاف IPv4 که دارای ۳۲ بیت است، IPv6 دارای ۱۲۸ بیت است که امکان تخصیص تعداد بسیار بیشتری از آدرس‌ها را فراهم می‌کند.
ساختار IPv6
آدرس‌های IPv6 به صورت هگزادسیمال نمایش داده می‌شوند و به ۸ بخش ۱۶ بیتی تقسیم می‌شوند، مانند:
2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334
برای سهولت نمایش، صفرهای پشت‌سرهم را می‌توان به صورت :: خلاصه کرد:
2001:db8:85a3::8a2e:370:7334
نحوه تخصیص بلاک‌های IPv6
در IPv6، ساب‌نت‌ها نیز به صورت / نمایش داده می‌شوند، اما مقدار پیش‌فرض بلاک‌ها معمولاً /64 است که به این معناست که بخش اول ۶۴ بیت برای شناسه شبکه و ۶۴ بیت دیگر برای شناسه میزبان استفاده می‌شود.
مثال از بلاک‌های IPv6
| Subnet | تعداد کل آدرس‌ها |
|---|---|
| /128 | ۱ |
| /64 | 18,446,744,073,709,551,616 |
| /56 | 2^72 |
| /48 | 2^80 |
| /32 | 2^96 |
IPv6 محدودیت‌های IPv4 را ندارد و برای هر دستگاه حتی امکان تخصیص یک /64 وجود دارد که تعداد آدرس‌های بسیار زیادی را در اختیار قرار می‌دهد.
نتیجه‌گیری
درک بلاک‌های آی‌پی و ساب‌نت‌ها برای مدیریت بهتر شبکه ضروری است. هنگام انتخاب تعداد آی‌پی‌ها، همیشه باید در نظر داشت که برخی از آن‌ها برای Network، Gateway و Broadcast رزرو می‌شوند. با دانستن نحوه محاسبه ساب‌نت‌ها و آی‌پی‌های قابل استفاده، می‌توان برنامه‌ریزی بهتری برای تخصیص منابع شبکه انجام داد. همچنین، با ظهور IPv6، نگرانی‌ها درباره کمبود آدرس‌ها کاهش یافته و انعطاف‌پذیری بیشتری برای تخصیص آی‌پی‌ها فراهم شده است.
