برای بسیاری از ما که در دنیای DevOps و مدیریت سرور فعالیت میکنیم، دنیای کانتینرها سال‌هاست با یک نام واحد گره خورده است: داکر (Docker).
داکر ابزاری بود که بسیاری از ما را با مفهوم کانتینرسازی (Containerization) آشنا کرد و برای مدتی طولانی، تنها بازیگر قدرتمند این میدان بود. داکر کار می‌کند، آشناست و تغییر ابزار همیشه با اصطکاک و مقاومت همراه است. اما ابزار جدیدی به نام پادمن (Podman) با رویکردی بنیادین و بازنگری شده در نحوه کارکرد کانتینرها وارد میدان شده است که تلاش دارد دردسرهای همیشگی داکر را برطرف کند.
با توجه به اینکه شرکت‌های بزرگ در حال پذیرش پادمن به عنوان موتور اصلی کانتینر خود هستند، سوال اصلی اینجاست: آیا زمان مهاجرت فرا رسیده است؟
در این مقاله، تفاوت‌های کلیدی، مزایا و معایب هر یک را بررسی میکنیم.
داکر (Docker) چیست؟ پادشاه فعلی کانتینرها
داکر پلتفرمی است که ایجاد، استقرار و اجرای برنامه‌ها را با استفاده از کانتینرها آسان می‌کند. کانتینرها به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند تا یک برنامه را با تمام بخش‌های مورد نیاز آن (مانند کتابخانه‌ها و وابستگی‌ها) بسته‌بندی کنند و آن را به صورت یک پکیج واحد ارسال کنند.
معماری داکر: وابسته به دیمن (Daemon)
ویژگی اصلی داکر استفاده از یک Daemon (سرویس پس‌زمینه) به نام dockerd است. این سرویس مسئولیت ساخت، اجرا و توزیع کانتینرها را بر عهده دارد. تمام دستورات شما (CLI) با این دیمن ارتباط برقرار می‌کنند.
مزایا:
- جامعه کاربری بسیار بزرگ و مستندات کامل.
- ابزارهای جانبی فراوان (مانند Docker Desktop).
- استاندارد صنعتی فعلی.
چالش: اگر دیمن داکر از کار بیفتد (Crash کند)، تمام کانتینرهای شما تحت تأثیر قرار می‌گیرند (Single Point of Failure).
پادمن (Podman) چیست؟ رقیب ساختارشکن
پادمن (مدیر پاد – Pod Manager) یک موتور کانتینر متن‌باز و بدون دیمن (Daemonless) است که برای توسعه، مدیریت و اجرای کانتینرها در سیستم‌های لینوکس طراحی شده است. پادمن توسط Red Hat توسعه یافته و هدف اصلی آن رفع مشکلات امنیتی و معماری داکر است.
نکته جالب اینجاست که دستورات پادمن تقریباً مشابه داکر هستند. شما میتوانید به سادگی از دستور زیر استفاده کنید و متوجه تفاوت خاصی در فرمان‌ها نشوید: alias docker=podman
تفاوت‌های کلیدی: جنگ معماری و امنیت
۱. معماری دیمن‌لس (Daemonless) در برابر دیمن‌دار
بزرگترین تفاوت در معماری است.
- داکر: همانطور که گفته شد، به یک سرویس مرکزی (Daemon) وابسته است که با دسترسی Root اجرا می‌شود.
- پادمن: معماری بدون دیمن دارد. وقتی دستوری در پادمن اجرا می‌کنید، مستقیماً با رجیستری تصویر (Image Registry) و کرنل لینوکس تعامل می‌کند. این یعنی کانتینرها فرزندان مستقیم پروسه اجراکننده هستند، نه فرزندان یک دیمن مرکزی. این ویژگی پایداری سیستم را به شدت افزایش می‌دهد.
۲. امنیت و دسترسی ریشه (Rootless vs Root)
- داکر: دیمن داکر نیاز به دسترسی Root دارد. این یک ریسک امنیتی بالقوه است؛ اگر نفوذگری بتواند کنترل کانتینر را به دست بگیرد، ممکن است بتواند به دسترسی Root سیستم میزبان نیز برسد.
- پادمن: به صورت پیش‌فرض با رویکرد Rootless طراحی شده است. کاربران غیر ریشه (Non-root users) می‌توانند کانتینرها را اجرا کنند بدون اینکه دسترسی مدیریتی به سیستم داشته باشند. این ویژگی، پادمن را برای محیط‌های اشتراکی و امنیتی بسیار جذاب می‌کند.
۳. مفهوم پاد (Pod)
پادمن، همانطور که از نامش پیداست، از مفهوم Pod (مشابه کوبرنتیز) پشتیبانی می‌کند. یک پاد گروهی از یک یا چند کانتینر است که منابع ذخیره‌سازی و شبکه مشترک دارند. داکر به صورت پیش‌فرض از مفهوم کانتینرهای تکی استفاده می‌کند (مگر با استفاده از Docker Compose).
۴. یکپارچگی با کوبرنتیز (Kubernetes)
پادمن دوستی نزدیکی با کوبرنتیز دارد.
- پادمن می‌تواند فایل‌های YAML کوبرنتیز را مستقیماً اجرا کند.
- پادمن می‌تواند از کانتینرهای در حال اجرا، فایل YAML خروجی بگیرد تا به راحتی آن‌ها را به کلاستر کوبرنتیز منتقل کنید.
- داکر برای این کار نیاز به ابزارهای واسط یا پیکربندی‌های پیچیده‌تری دارد.
جدول مقایسه سریع
| ویژگی | Docker | Podman |
|---|---|---|
| معماری | مبتنی بر دیمن (Daemon-based) | بدون دیمن (Daemonless) |
| امنیت پیش‌فرض | نیاز به Root (غالباً) | بدون نیاز به Root (Rootless) |
| مدل اجرایی | Fork/Exec (از طریق دیمن) | Fork/Exec (مستقیم) |
| سازگاری با K8s | نیاز به ابزار جانبی | بسیار بالا (Native Pod Support) |
| تصویرسازی (Build) | Docker Build | Buildah (ابزار مکمل) |
کدام را انتخاب کنیم؟
از Docker استفاده کنید اگر:
- به دنبال ابزاری هستید که همه آن را می‌شناسند و تیم شما قبلاً با آن راحت است.
- از Docker Swarm برای مدیریت کلاسترها استفاده می‌کنید (پادمن از Swarm پشتیبانی نمی‌کند).
- نیاز به ابزارهای رابط کاربری گرافیکی (GUI) قوی مثل Docker Desktop در ویندوز یا مک دارید (هرچند Podman Desktop نیز عرضه شده است).
از Podman استفاده کنید اگر:
- امنیت اولویت اول شماست (نیاز به اجرای کانتینرهای Rootless دارید).
- قصد دارید در آینده به Kubernetes یا OpenShift مهاجرت کنید.
- می‌خواهید از سربار (Overhead) سیستم که توسط دیمن داکر ایجاد می‌شود، جلوگیری کنید.
- از سیستم‌عامل‌های مبتنی بر RHEL (مانند CentOS، Fedora، AlmaLinux) استفاده می‌کنید که پادمن در آن‌ها پشتیبانی بهتری دارد.
نتیجه‌گیری
داکر همچنان محبوب‌ترین ابزار است و اکوسیستم وسیعی دارد، اما پادمن با ارائه معماری مدرن‌تر، امن‌تر و سبک‌تر، آینده کانتینرسازی را هدف قرار داده است. برای پروژه‌های جدید، به خصوص اگر امنیت و مقیاس‌پذیری به سمت کوبرنتیز مد نظر است، پادمن انتخابی هوشمندانه و حرفه‌ای است.
آیا آماده شروع کار با سرورهای قدرتمند برای اجرای کانتینرهای خود هستید؟ خرید سرور مجازی را بررسی کنید و از قدرت کانتینرسازی لذت ببرید.
